Paragraaf 3: Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Kern van deze wet is dat:

· Kleine bouwwerken en verbouwingen vrij zijn van toets Bouwbesluit 2012;

· De gemeente controleert of een aannemer werkt met een goedgekeurde methode voor kwaliteitsbewaking;

· De toetsing aan het Bouwbesluit 2012 van nieuwbouw en verbouw bij de vergunningverlening door de gemeente vervalt;

· Private partijen ontwikkelen methodes voor kwaliteitsbewaking om te zorgen dat aannemers zich houden aan de bouwtechnische eisen uit het Bouwbesluit 2012;

· Een onafhankelijke publieke toelatingsorganisatie oordeelt of een voorgestelde methode voor kwaliteitsbewaking voldoet aan de eisen.

Doelstelling van de nieuwe wet is het verhogen van de bouwkwaliteit en het verlagen van de regeldruk voor bedrijven, professionals en consumenten. De wet wordt stapsgewijs ingevoerd: als eerste met eenvoudige bouwwerken: gevolgklasse 1. Zo kunnen markt en overheid wennen aan de nieuwe situatie met het door partijen zelf laten borgen van de kwaliteit van ‘eenvoudige’ bouwwerken. Onder gevolgklasse 1 vallen met name grondgebonden woningen, bedrijfshallen tot 2 lagen en kleine fiets- en voetgangersbruggen. Monumenten en gebouwen waarvoor extra brandveiligheidseisen gelden, vallen hier niet onder.

De met de invoering van gevolgklasse 1 van de Wkb vervallen taken die uit leges worden bekostigd.  Daarvoor in de plaats komen behandeling, juridische en inspectiekosten die niet uit leges bekostigd mogen worden. In het financieel meerjarenbeeld houden we rekening met deze extra kosten vanaf 1 januari 2024 (80 duizend euro structureel en 40 duizend euro incidenteel tot en met 2025).

Verspreiding Japanse duizendknoop

In een aantal gebieden waar werkzaamheden worden uitgevoerd in het kader van de ARZ is er sprake van groei van de Japanse duizendknoop. Deze plant behoort tot invasieve exoten die lastig te bestrijden is. Vanwege zijn groeikracht en sterke wortels kan de Japanse duizendknoop schade toebrengen aan wegen en leidingen. Door de grondwerkzaamheden in het kader van de ARZ en het verplaatsen van grond bestaat een grote kans dat deze exoot zich kan verspreiden binnen het werkgebied van ARZ. Dit zal het beheer en onderhoud van de getroffen gebieden na oplevering van de ARZ sterk beïnvloeden. Het bestrijden ervan is zeer kostbaar.

Het verwijderen, en vernietigen, van de Japanse duizendknoop is noch een wettelijke noch een contractuele verplichting. Wel is afgesproken dat verplaatsen/verspreiden tot een minimum wordt beperkt.

Hogere kosten voor onderhoud en beheer

De werkzaamheden aan de Zuidelijke ringweg worden uitgevoerd conform een moderne overeenkomst. Door deze contractvorm draagt de opdrachtnemer, Combinatie Herepoort, meer verantwoordelijkheid voor het project ARZ dan vroeger gangbaar was. Er staan flinke boetes op het te laat opleveren van het project. Dit maakt dat de aannemer vooral aan het bouwen is en met een zo groot mogelijke snelheid. We constateren daardoor risico 's voor hogere kosten voor het onderhoud en beheer na oplevering Zuidelijke Ringweg. 

Rioolpersleiding

Dit onderdeel is met ingang van de jaarrekening 2022 opgenomen onder de risico's.

Naast het eenvoudiger en toegankelijk maken van bestaande regelingen en voorzieningen, willen we ook onderzoeken of het mogelijk is om het aantal regelingen te verminderen, aan te passen of meer in samenhang te brengen met andere doelen en voorzieningen binnen het sociaal domein. Dit moet leiden tot minder en eenvoudiger regelingen die meer uitgaan van de behoefte en de situatie van de inwoners. Het kappen van het regelingenwoud kan ertoe leiden dat de uitgaven aan regelingen en voorzieningen kunnen toenemen. Hiervan kunnen we op dit moment nog geen inschatting maken.

Het is nog lastig om in te schatten wat het risico op een tekort is. Dit is afhankelijk van de toereikendheid van het macrobudget en van de mate waarin het budgetaandeel in het lopende jaar gelijk is aan het aandeel in de uitgaven in het lopende jaar. De afgelopen 3 jaar is het aandeel van de gemeente Groningen in de totale uitgaven toegenomen. En het is ook de bedoeling dat gemeenten jaarlijks meer LKS inzetten. Het aandeel dat gemeenten hebben in de totale LKS uitgaven is pas na afloop van het jaar bekend. Daarbij is het zo dat dit aandeel niet alleen wordt bepaald door onze uitgaven maar ook door die in andere gemeenten. We schatten het risico op een tekort nog niet hoog in. Op basis van de jaarrekening 2022 kunnen we inschatten of er een risico moet worden opgenomen in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing.

De actuele situatie met betrekking tot de toegekende SPUK middelen is dat vooralsnog lijkt dat de middelen toereikend zijn, het aantal asielmigranten die op de onderwijsroute zitten blijft nog ver achter bij de maximale beschikbare middelen.

Eind 2022 is een rechtszaak tussen de Provincie Groningen (PG) en de milieugroep Mobilisation for the Environment (MOB) over biomassa-installatie van Kardinge (in relatie tot de stikstofuitstoot) geweest. Het standpunt van het MOB is dat de PG moet handhaven op de stikstofuitstoot van de biomassa-installatie. Het standpunt van de PG is dat de uitstoot te verwaarlozen is en zodoende handhaving en een vergunning overbodig is. De rechter heeft de uitspraak gedaan dat het standpunt van de PG onvoldoende gemotiveerd is en er een nieuw standpunt (oftewel een nieuw besluit op bezwaar) ingenomen moet worden. Sport050 heeft SWECO opdracht gegeven om een onderzoek uit te voeren en advies te geven over de situatie. In maart/april 2023 is door SWECO een Aerius berekening gemaakt en de mogelijkheden van intern- en extern salderen onderzocht. Conclusie is dat de uitstoot inderdaad laag is en salderen niet mogelijk is. Deze resultaten van het onderzoek zijn eind juli 2023 door de PG meegenomen in het maken van een nieuw standpunt richting het MOB en rechtbank. Deze ligt momenteel ter beoordeling bij het MOB en het is nu wachten op een reactie. Er zijn drie uitkomsten mogelijk:
1. Als MOB genoegen neemt met dit besluit, is het gevaar van handhaving (voorlopig) geweken. De situatie bij Kardinge is daarmee uiteraard nog niet gelegaliseerd;
2. Als MOB géén genoegen neemt met dit besluit, kan zij in beroep gaan. De onzekerheid van mogelijke handhaving blijft dan nog een tijdje voortbestaan. Omdat het handhavingsverzoek in het besluit is afgewezen op basis van onevenredigheid, zal in de beroepszaak ook het nodige van Sport050 worden gevraagd om hun belangen nader te onderbouwen. Indien de rechter ook dit nieuwe besluit vernietigd zal er door GS handhavend moeten worden opgetreden.
3. Handhaving kan in beginsel ook voorkomen worden door een vergunning te krijgen o.b.v. een ecologisch onderzoek.
Het is daarom raadzaam om op basis van de reactie een vervolgstap te bepalen. Naar verwachting zal Sport050 uiteindelijk een ecologisch onderzoek moeten uitvoeren (offerte voor dit onderzoek is beschikbaar) en een cumulatietoets.

De biomassa staat nu uit en zal op zijn vroegst weer in het najaar aangaan. Als de biomassa moet sluiten zijn de ingeschatte financiële gevolgen relatief beperkt maar de ecologische gevolgen zijn wel significant. De eventuele politieke en maatschappelijke gevolgen zijn hier buiten beschouwing gelaten.

Daarnaast heeft het RIVM tijdens de coronapandemie een nadere richtlijn opgesteld voor ventilatie in gebouwen. Hierbij wordt er vanuit gegaan dat de ventilatie in gebouwen (algemeen) minimaal voldoet aan het Bouwbesluit. Sportaccommodaties worden echter in deze richtlijn specifiek benoemd, waarbij wordt verwezen naar het feit dat men er vanuit gaat dat de ventilatie binnen deze voorzieningen aan de NOC*NSF norm voldoet. Deze norm is veel ambitieuzer dan het Bouwbesluit en gaat daarmee verder dan de huidige wettelijke regelgeving voorschrijft, wat een mogelijk risico met zich mee brengt. Als de NOC*NSF norm de standaard norm wordt voor onze sportaccommodaties, dan zal er naar verwachting voor vele miljoenen moeten worden geïnvesteerd in nieuwe luchtbehandelingssystemen. Dit zal dan als een afzonderlijk project moeten worden opgestart waarbij de technische en financiële consequenties in kaart moeten worden gebracht. Ook zal het effect op de meerjaren pandstrategie (IABB) moeten worden meegenomen. Vooralsnog is er geen ontwikkeling zichtbaar waarbij duidelijkheid bestaat over landelijk gehanteerde (NOC/NSF) normen.

Voor de klassieke doelgroep geldt dat het volume van tijd tot tijd varieert en vooral meebeweegt op de golven van de conjunctuur. Daarnaast is het volume afhankelijk van Rijksbeleid (bijvoorbeeld P-wet, WW, pensioenen en asiel) en de gemeentelijke beleid- en uitvoeringspraktijk. Op dit moment bevindt het aantal uitkeringen zich, met name door de lage werkloosheid en de krappe arbeidsmarkt, op een historisch laag volume. De middelen die via het GF beschikbaar komen, verhouden zich goed tot dit volume en de directie Werk & Participatie kan een intensieve dienstverlening aanbieden aan een grote groep inwoners zonder werk. Wanneer de Nederlandse economie in een recessie terechtkomt en de werkloosheid stijgt dan zal ook het aantal inwoners met een uitkering toenemen. De middelen om mensen te begeleiden richting werk of werkfit te houden nemen niet automatisch toe en dat betekent dat er binnen de beschikbare middelen een afweging moet worden gemaakt welke mensen wel/(tijdelijk) niet worden ondersteund. Wanneer het onwenselijk is om dienstverlening aan inwoners (tijdelijk) op te schorten dan moet vanuit de algemene middelen aanvullend dienstverleningsbudget beschikbaar worden gesteld. Gelet op de krappe arbeidsmarkt lijkt het risico klein dat op korte termijn de werkloosheid sterk gaat toenemen. Voor de langere termijn is het goed om dit risico te benoemen. Voor de nieuwe doelgroepen geldt dat de omvang de komende jaren autonoom gaat toenemen.

Deze toename hangt samen met het beperken van de toegang tot de Wajong en het dichtzetten van de toegang tot de WSW. Jonge inwoners met een arbeidsbeperking en arbeidsvermogen die bij een werkgever aan de slag kunnen, worden door de gemeente ondersteund in plaats van door het UWV en komen ook niet meer in de WSW terecht. In de Integratie-uitkering sociaal domein, onderdeel Participatie waren tot en met 2022 middelen voor de begeleiding van deze doelgroepen opgenomen. De macrobudgetten namen jaarlijks toe als gevolg van de toename van de doelgroepen. Per 2023 zijn de middelen voor begeleiding overgeheveld naar het cluster Participatie van de AU van het GF (zoals dit in 2019 ook al met de klassieke re-integratiemiddelen was gebeurd). Tegelijkertijd vindt er een herijking plaats van het GF. Dit gaat gepaard met verschuivingen ofwel herverdelingen, ook al blijven de macrobudgetten ten opzichte van de oude situatie gelijk. Door de overheveling is de automatische koppeling tussen de nieuwe doelgroep die in omvang toeneemt en de middelen die we krijgen verdwenen. Hierdoor bestaat de kans dat er onvoldoende middelen beschikbaar worden gesteld voor de begeleiding van de nieuwe doelgroep.