Paragraaf 8: Lokale heffingen

Leges en heffingen

Hieronder geven wij een toelichting op de ontwikkeling van de diverse leges en heffingen van de Gemeente Groningen.

Leges burgerzaken
Onder leges burgerzaken vallen de tarieven voor reisdocumenten, verklaring omtrent gedrag, inlichtingen en afschriften burgerlijke stand, rijbewijzen, huwelijken en afschriften basisregistratie personen (BRP). Voor de reisdocumenten en rijbewijzen geldt dat de rijksoverheid een maximumtarief vaststelt. De kostendekkendheid van de producten burgerzaken loopt uiteen maar de totale kostendekkendheid van deze producten komt uit op  83 % (2023: 71%). Het verschil wordt vooral veroorzaakt door het product reisdocumenten. De inkomsten reisdocumenten zijn bijgesteld naar de verwachtte afgifte in 2024. Deze inkomsten zijn bijna 1,4 miljoen euro hoger dan in 2023. Hier staan ook hogere lasten tegenover van 1,3 miljoen euro. Per saldo stijgt de kostendekkendheid van reisdocumenten van 72% in 2023 naar 89% in 2024.

Instemming besluiten Telecom en Graafverordening
De kosten voor het verlenen van instemmingsbesluiten voor graafwerkzaamheden worden op basis van de telecomverordening en de graafverordening verhaald op de netbeheerders. De begrote heffingen in 2024 bedragen 624 duizend euro.

Leges Gehandicapten parkeerkaart
De opbrengsten zijn voor 2024 begroot op 91 duizend euro (2023 60 duizend euro) en de kosten op 278 duizend euro (in 2023 bedroegen de kosten 244 duizend euro). Op basis van bestaand beleid hoeven de leges niet kostendekkend te zijn maar vormen deze enkel een tegemoetkoming in die kosten.

Leges Bouwactiviteiten/Omgevingsplanactiviteiten
Leges worden geheven om de kosten van het vergunningverleningsproces rondom een omgevingsvergunning te dekken. De hoogte van de leges wordt bepaald op basis van een bouwkostenraming (aanneemsom exclusief BTW) en het tarief zoals in de legesverordening is vastgesteld.

De legestarieven Bouwactiviteiten/Omgevingsplanactiviteiten, vallend onder hoofdstuk 2 ‘Omgevingsvergunningen’, zijn voor 2024 met 17,07% verhoogd. Naast de jaarlijkse indexering betreft dit een verhoging veroorzaakt door de verwachte toename in kosten als gevolg van de invoering van de Omgevingswet en de wet kwaliteitsborging bouw (WKB) per 1 januari 2024. Daarnaast verwachten we in 2024 een vermindering in opbrengsten van 2 miljoen als gevolg van de invoering van de WKB.

De begrote baten zijn onderverdeeld in de categorieën bouwkosten tot en met 455 duizend euro en bouwkosten meer dan 455 duizend euro. De bouwkostenvolumes waarmee gerekend is, zijn gebaseerd op het 8-jaarsgemiddelde van de gerealiseerde bouwkosten van de voormalige gemeenten Groningen, Haren en Ten Boer over de jaren 2015 tot en met 2022. Er worden ten opzichte van dit gemiddelde geen uitschieters, bijvoorbeeld als gevolg van uitzonderlijke grote projecten, verwacht.

In de begroting van de lasten van de bouwleges is rekening gehouden met de toegerekende BTW. De overige lasten zijn herijkt.

In 2024 worden voor het eerst leges geheven voor monumenten. De lasten hiervan zijn afgesplitst aan de lasten van de leges bouwactiviteiten/omgevingsplanactiviteiten. Beide maken onderdeel uit van de leges omgevingsvergunning.

Bovengenoemde herberekeningen hebben geleid tot een toename in de baten leges bouwactiviteiten/omgevingsplanactiviteiten van 1,1 miljoen euro ten opzichte van de begroting 2023 en een toename in de lasten van 0,2 miljoen euro. Het percentage kostendekkendheid is hiermee uitgekomen op 115% (2023: 109%).

Op 1 januari 2024 treedt de Omgevingswet in werking, gecombineerd met de Wet Kwaliteitsborging Bouw. Hiermee ontstaan nieuwe producten/ vergunningen en verandert de wijze van toetsing. Ook het stelsel van vergunningvrij bouwen wijzigt. Over de exacte impact van de wet is nog veel onduidelijk. Hierdoor zijn de inkomsten zeer moeilijk te voorspellen.

Leges vellen van de houtopstand
Er wordt een afname in de baten verwacht van 47 duizend euro in 2024 ten opzichte van 2023. De verwachte toename in de lasten bedraagt 205 duizend euro.

Leges vallend onder hoofdstuk 3 van de Legesverordening
Afgezien van de leges voor evenementenvergunningen en later de Winkeltijdenwet is in 2014 voor elk van de tarieven van hoofdstuk 3 de norm op 100% kostendekking gesteld. Voor de leges die niet kostendekkend zijn, worden voorstellen gedaan om dit uitgangspunt te realiseren.

Horecaleges
Hieronder vallen de alcoholvergunning (vergunning om een horeca- of slijtersbedrijf te mogen uitoefenen) en de exploitatievergunning (onder andere voor coffeeshops). Omdat de horecaondernemers zwaar getroffen zijn door de COVID-pandemie, is in 2021 besloten volledige kostendekking niet in één keer te realiseren, maar in drie jaarlijkse stappen (2022-2024). In 2024 stijgt het tarief van € 711,40 naar € 832,70 (+17%) waarmee de kostendekking op 100% uitkomt. De extra opbrengst als gevolg van deze verhoging bedraagt 30 duizend euro.

Leges terrasvergunning
Ook deze leges worden conform de horecaleges niet in één keer maar in drie jaarlijkse stappen verhoogd. Dit betekent voor 2024 een tariefstijging van € 585,40 naar € 745,10 (+27,2%) waarmee de kostendekking op 100% uitkomt en een extra opbrengst als gevolg van deze verhoging van ruim 8 duizend euro.

Leges vergunning seksbedrijven
Hierbij gaat het om de leges voor het verlenen en verlengen van vergunningen voor de exploitatie van prostitutiebedrijven, seksbioscopen e.d. Het tarief voor de vergunning voor de exploitatie van een prostitutiebedrijf stijgt van € 2.671,30. naar € 2.895,70.

Leges splitsingsvergunning
De splitsingsvergunning is nodig om een gebouw te mogen splitsen in appartementsrechten. De leges zijn voor 2024 met de toegestane indexatie (8,4%) verhoogd tot € 302,51.

Leges verhuurvergunning opkoopbescherming
Sinds 1 maart 2022 geldt er in onze gemeenten een opkoopbeschermingsregeling. Die regeling houdt in dat het verboden is om zonder vergunning nieuw aangekochte woningen in het goedkope en middeldure segment binnen vier jaar na aankoop te verhuren. Met ingang van 1 januari 2023 worden er voor deze vergunningen leges geheven die volledig kostendekkend zijn De leges zijn voor 2024 met de toegestane indexatie (8,4%) verhoogd tot € 411,83.

Evenementen
Voor evenementenleges geldt een beperkte kostendekkendheidseis. In de begroting 2024 is met een lager aantal grote evenementen gerekend vanwege de werkzaamheden aan de ringweg. Hierdoor komt de kostendekkendheid uit op 20%. Voorgaand jaar was dit 21%.

Afvalstoffenheffing
Voor 2024 geldt voor de afvalstoffenheffing een vast tarief naar huishoudengrootte (1 persoons, 2 persoons en 3 en meer persoons). Om tot een 100% kostendekkendheid van de afvalstoffenheffing te komen, wordt het gemiddelde tarief voor de afvalstoffenheffing met 0,29% verlaagd. De tarieven voor de verschillende categorieën huishoudens zijn hieronder weergegeven.

Tarieven 2024

Rioolheffing
De kosten voor het beheren en in stand houden van het rioolstelsel worden door een heffing verhaald. Gemeenten hebben naast de zorgplicht voor stedelijk afvalwater en hemelwater ook de zorgplicht voor grondwater. De opbrengst van de rioolheffing, met als uitgangspunt 100% kostendekkendheid, is geoormerkt. De belangrijkste functie is dus het genereren van inkomsten om de voorziening mogelijk te maken. De rioolheffing wordt geheven van de eigenaar (aansluitrecht).

Aan de batenkant is er ten opzichte van 2023 per saldo sprake van een stijging van de baten rioolheffing met  2,0 miljoen euro. De baten stijgen omdat het tarief van de Rioolheffing is verhoogd. Deze verhoging is met name noodzakelijk door een toename in salariskosten, door stijgende kapitaallasten door investeringen in het stelsel van rioleringen en door hogere BTW lasten.

Het tarief voor de rioolheffing in 2024 bedraagt 167,10 euro.

Begrafenisrechten
De tarieven voor begrafenisrechten stijgen met 8,4%. Dit is nodig voor een volledige kostendekkendheid. De extra legesopbrengst is nodig vanwege reguliere loon- en prijsstijgingen.

Marktgelden
De marktgelden zijn 129 duizend euro hoger begroot dan voorgaand jaar. De jaarlijkse indexatie van de tarieven zorgt voor een stijging van de opbrengsten van 62 duizend euro. Daarnaast worden de kosten van elektra doorbelast. De begrote stijging van de kosten en opbrengsten voor elektra bedraagt 67 duizend euro. De kostendekkendheid blijft daarmee op 100%.

Havengelden
De begrote havengelden nemen in 2024 toe met 45 duizend euro. De jaarlijkse indexatie van de tarieven zorgt voor een stijging van de opbrengsten van 17 duizend euro. Daarnaast zullen er ligplaatsen geëxploiteerd worden in Meerstad. De verwachte opbrengst hiervan bedraagt 28 duizend euro. De personele inzet stijgt hierdoor ook. De kostendekkendheid blijft 100%.